Proteze hazırlık amacıyla en sıklıkla yapılan işlemler şunlardır:
Çene kemiklerinin kalınlaştırılması (Kret ogmentasyonu):
Yatay ve dikey yönde kemik hacminin artırılmasıdır (Resim 1). İleri derecede yükseklik kaybı olan çenelerde kemik kaybının kompansasyonu düşünülürken öncelikle kemik kaybına yol açan nedenler değerlendirilmelidir. Kemik osteoporotik olduğunda kaybedilir. Osteoporoz gelişmesine yol açan nedenler de çok çeşitlidir. Enflamasyon ya da infeksiyon, özellikle menapoz gibi çeşitli hormonal dengesizlikler kemik kaybını artırır. Dişsiz hastalarda fonksiyonsuzluk da buna yardımcı olur.
At nalı şeklinde olan çene kemikleri kemik greftleriyle ya da başka materyallerle güçlendirilebilir (Bak. Kemik Greftleme).
.
.
.
Ağız derinliğinin artırılması (Vestibuloplasti):
Dudak içi ve yanak içi yumuşak dokuların derinliğinin artırılmasıdır. Dişler çok erken kaybedildiği ve kemik erimesinin çok ilerlemiş olduğu durumlarda çene kemikleri (Kretler) protezin stabilizasyonu için çok yetersiz bir hal alır (Resim 2). Böyle durumlarda alveol kreti yüzeyinin genişletilmesi için üst ve alt çenede dudak ve dil sulkusunun (oluklarının) derinleştirilmesi gerekebilir. Bu şekilde kret yüksekliği artırılmış olur.
İmplantolojinin gelişimi ile birlikte hem sabit hem de çıkarılabilen protezlerin implantlar aracılığı ile alveol kretleri üzerine yerleştirilebilmesi mümkün olmakla birlikte çeşitli nedenlere (yüksek maliyet, hastanın koopere olmayışı, implant için kontendikasyon vb gibi) bağlı olarak klasik yöntemler hala geçerliliğini korumaktadır.
.
.
.
Kemiklerin düzeltilmesi (Alveoloplasti):
Çekimden sonra oluşan kemik çıkıntılarının düzleştirilmesidir. Alveol kretinin cerrahi olarak düzenlenmesini ifade eden genel bir terimdir.Alveolektomi: Çekim yuvası kenarlarının düzeltilmesi için yapılan bir işlemdir. Kimi kez tek çekim yuvasını kimi zaman da birden fazlasını içerecek koşullarda gerçekleştirilebilir. Kemik çıkıntıları aşındırılarak giderilir, düzenlenir (Resim 3). Kimi durumda alt yada üst çenede toruslar dışında da çeşitli kemik büyümeleri söz konusu olabilir (Resim 4). Aynı biçimde bu çıkıntılar da hastaya rahatsızlık verdiği için giderilmelidir.
Alveolotomi: Sınırlı uygulaması olan bir yöntemdir. Genellikle üst ya da alt çenede köpek dişleri arasındaki alanda uygulanır. Kesici dişlerin dışarı doğru çok fazla çıkıntılı olduğu durumlarda (ileri itim varsa) kullanılır.
.
.
.
Çıkıntıların giderilmesi (Torusların giderilmesi):
Toruslar, gelişimsel kemik büyümeleridir. Doğumla birlikte büyümeye başlar. Üst çenede (Resim 5) ve alt çenede (Resim 6) değişik formlarda olabilirler. Üst çenede daha fazla ve genellikle damak orta hattının her iki yanında; alt çenede küçük azı dişi bölgesinde dil tarafında yer alırlar. Kimi zaman konuşmayı ve yemek yemeyi de engelleyebilirler. Kabarıklıkları nedeniyle protezin ağza uygulanmasına engel oluştururlar bu nedenle çıkarılmaları gerekir.
.
.
.
Dudak biritlerinin giderilmesi (Frenectomy & Frenoplasti):
Dudak ve dil britlerinin giderilmesidir. Kimi zaman üst dudak frenilumu oldukça uzun ve yapışıklığı dişlere kadar uzanmış olabilir (Resim 7). Dişli dönemde çoğu kez ön dişlerin aralanmasına yol açarak estetik bir kusur oluşturur. Hastanın dişlerini kaybettiği dönemde ise protezin stabilizasyonunu olumsuz etkileyen unsurlardan biridir. Bu nedenle bu bağlantının giderilmesi gerekebilir. Frenilumun uzun olması protezin ön bölgede zayıflamasına ve kırılmasına yol açar. Kimi zaman da frenilum protez tarafından tahriş edilir ve ülserler oluşabilir.
Benzer şekilde dilin ağız tabanı bağlantısı da kimi zaman kısa ve kalındır(Resim 8) gerek dil hareketlerini engelleyerek konuşma kusuru oluşturur (kişi kelimeleri doğru telaffuz edemez) ya da protez için engel oluşturur. Bu gibi nedenlerle cerrahi bir işlem gerekir.
.
.
Hasta dokuların kesilmesi (Excision) – Patolojik dokuların (çeşitli nedenlerle oluşan dişeti büyümeleri) kesilmesidir (Resim 9) .
Diş çekimi: Daha iyi bir protez için kimi zaman diş çekimi de yapılabilir.(Bak Gömük Dişler - 20 Yaş Dişleri)